ISSN Noreg
Eit ISSN er eit åttesifra nummer som blir brukt til å identifisere publikasjonar som blir gjevne ut periodisk, t.d. aviser, tidsskrift, bloggar osv., både trykte og elektroniske.
Det er innhaldet som avgjer om det skal tildelast ISSN eller ikkje, og ikkje kva for format publikasjonen kjem ut i.
ISSN (internasjonalt standardnummer for periodikum) blir tildelt av eit nettverk av nasjonale senter for ISSN som normalt er lokaliserte i nasjonalbibliotek. Nettverket er koordinert av det internasjonale ISSN-senteret i Paris. Dette senteret blei oppretta i ei semje mellom UNESCO og den franske regjeringa i 1974. Senteret held ved like ein database over alle ISSN i heile verda.
ISSN identifiserer det vi kallar periodikum, som vi definerer slik:
Ressursar som blir gjevne ut kontinuerleg i delar som følgjer etter kvarandre – som oftast med ei nummerering – og som ikkje har ei avslutning som er fastsett på førehand.
Eksempel på periodikum er
- aviser
- tidsskrift
- magasin
- vekeblad
- nettsider
- bloggar
- wikiar
- årbøker
- monografiseriar
- databasar osv.
Ulike versjonar av publikasjonen, som t.d. språkvariantar, ulike format (elektroniske eller trykte utgåver) får kvar sine ISSN.
Merk deg at det blir brukt tilleggskriterium dersom publikasjonen er elektronisk/nettbasert.
Det blir ikkje tildelt ISSN til publikasjonar med for lokal og intern interesse, t.d. kyrkjelydsblad, årsmeldingar, lokale medlemsblad, adressebøker, bedriftsaviser, kundeblad, nettsider osv.
For å søkje om ISSN fyller du ut skjemaet «Søknad om ISSN». Vi ser helst at du søkjer om ISSN i forkant av ei utgjeving. I samband med søknaden vil du bli beden om å sende oss eit prøve-eksemplar av utgjevinga til gjennomsyn. Dersom du ikkje har eit prøve-eksemplar klart, kan du vente litt med å sende søknaden. Du vil få svar på ISSN-søknaden i løpet av 10 arbeidsdagar (to veker) dersom du har sendt all informasjonen/dokumentasjonen vi treng.
Vår erfaring er at utgjevarar ofte gjer endringar i publikasjonen den siste tida før publisering. ISSN-søknadar bør difor ikkje sendast tidlegare enn tre månadar før utgjeving. Slik sikrar vi at materialet i søknaden er mest mogleg likt sluttproduktet.
Slik leverer du prøveeksemplar
For papirversjon:
Dersom publikasjonen alt er trykt, kan du sende eit eksemplar i posten, eller som vedlegg i e-post (pdf/jpg). Dersom publikasjonen ikkje er ferdig, skal du sende relevante sider, dvs. omslag, tittelside, kolofonside og sider som viser delar av innhaldet. Kolofonsida må innehalde namn og adresse til utgjevaren.
For CD-ROM:
Dersom plata alt er trykt, kan du sende eit eksemplar i posten eller som vedlegg i e-post (pdf/jpg). Dersom plata ikkje er ferdig, skal du sende relevante sider, dvs. omslag, tittelside, kolofonside, etikett og emballasje som viser namn og adresse til utgjevaren/produsenten.
For elektronisk versjon på nett:
Send oss lenkje (URL) til nettsida der publikasjonen ligg. Namn og adresse til utgjevaren må kome fram på publikasjonen.
For e-lesarar og smarttelefonar:
Skjermbilete av tittelen og andre sider som viser namnet og adressa til utgjevaren/forlaget, i tillegg til innhaldet i publikasjonen.
Vilkår
- Tildeling av ISSN og tenestene til ISSN Noreg er gratis.
- ISSN-søknadar blir handsama i løpet av 10 arbeidsdagar (to veker) dersom all relevant informasjon/dokumentasjon er levert.
- ISSN Noreg har rett til å avslå ein søknad med mangelfull, feil eller villeiande informasjon.
- ISSN Noreg har rett til å trekkje tilbake eit tildelt ISSN dersom det er gjeve mangelfull, feil eller villeiande informasjon. Det same gjeld dersom publikasjonen eller dei relevante sidene ikkje er avleverte til Nasjonalbiblioteket (les om pliktavlevering her).
- ISSN som er tildelt før publiseringa, blir ikkje offentleggjort eller formelt registrert før ISSN Noreg får den ferdige publikasjonen og får laga ei fullstendig skildring av han. Den komplette registreringa blir så send til ISSN International Centre, der ho blir lagd inn i ISSN Portal.
Sjå også «Guidelines for requesting an ISSN through the ISSN International Centre website».
Digitale format, CD-ROM, DVD, elektroniske tidsskrift og aviser blir vurderte på lik linje med trykte når det gjeld tildeling av ISSN. Ein digital publikasjon må
- ha ein felles tittel
- vere nummerert og/eller datert
- innehalde fagleg stoff
URL-en må vise til nettsida til publikasjonen og ikkje til nettsida til utgjevar.
Vi gjev ikkje ISSN til elektroniske publikasjonar som berre er innhaldslister eller utdrag av trykte utgåver.
- Ein CD-ROM som ligg ved ein trykt publikasjon, blir handsama som eit «kombidokument» og får felles ISSN.
- Trykte og elektroniske format av same publikasjon får kvar sine ISSN.
- Ulike elektroniske versjonar (som HTML og PDF) må bruke same ISSN.
Nokre nettsider, bloggar, databasar o.l. kan også få ISSN, men her gjeld visse krav.
Oppdaterande nettsider, databasar, wikiar, bloggar osv. kan få tildelt ISSN dersom dei
- har redaksjonelt innhald
- har ein redaksjon på meir enn éin person
- har opplysningar om utgjevar og utgjevarland
- har ein fast tittel som lett kan identifiserast
- har gyldig URL
- dekkjer eit fagområde og/eller er retta mot ei viss målgruppe
- er datert eller nummerert
Oppdaterande nettsider, databasar, wikiar, bloggar osv. får ikkje tildelt ISSN dersom dei
- har privat innhald (personleg nettside, personleg dagbok osv.)
- er meint å vere kortvarige
- handlar om eit selskap, eit produkt, ein institusjon eller ein organisasjon
- er reklame eller ei kommersiell nettside
- primært tek føre seg mindre samfunn med reint lokal interesse
Elektroniske publikasjonar får ikkje ISSN i forkant av publisering
Fyrste utgåve må vere publisert, og ho må ha ei viss mengde redaksjonelt innhald. Publikasjonar med fri tilgang (open access) blir sett på som fullstendige dersom ei komplett utgåve inneheld minimum fem artiklar. ISSN-tildelinga kan bli utsett dersom fyrste utgåve har manglar eller er ufullstendig.
I tilfelle der ISSN-tildeling er utsett, tilrår vi å skrive «i påvente av ISSN» eller «ISSN-søknad under behandling/handsaming», eller «ISSN request pending» på dei respektive nettsidene.
- Eit ISSN er knytt til tittelen på publikasjonen.
- Ein tittel kan berre ha eitt ISSN, og eit ISSN som har blitt brukt éin gong vil aldri bli brukt på ein annan tittel.
- ISSN har inga tilknyting til eigarskap eller utgjevar og kan ikkje brukast som opphavsrettsleg vern for tittelen.
Les meir om val av tittel og nummerering her: hva-skal-barnet-hete_issn (PDF)
Tittelendringar er kostbare for bibliotek (meirarbeid med oppdatering av register og databasar) og kan bli kostbare for utgjevarar også (ny layout og marknadsføring). Dersom tittelen må endrast, bør du kontakte ISSN Noreg i god tid før. Det same gjeld dersom du er i tvil om den planlagde endringa krev nytt ISSN.
Eit ISSN representerer ein tittel og skal brukast på alle nummer som blir gjevne ut så lenge tittelen på publikasjonen er uendra.
Eit ISBN identifiserer ei bestemd bok. I motsetnad til ISSN, der alle publikasjonar i serien har same standardnummer, skiftar ISBN frå bok til bok. I tillegg inneheld ISBN informasjon om utgjevar og utgjevarland, noko ein ikkje kan lese ut av eit ISSN.
Når ein publikasjon er tilgjengeleg i meir enn eitt fysisk format og det er tildelt separate ISSN, vil det fyrst tildelte ISSN-et få status som ISSN-L i ISSN-portalen. I tillegg vil ISSN bli kopla saman. Poenget med denne koplinga er å synleggjere dei ulike versjonane, uansett kva for ISSN ein søkjer på.
Døme:
ISSN 0013-0818 er tildelt Edda (trykt utgåve)
ISSN 1500-1989 er tildelt Edda (nettutgåve)
Sidan den trykte utgåva fekk tildelt ISSN fyrst, blei ISSN 0013-0818 automatisk valt til å vere ISSN-L. Resultatet blir då: ISSN-L 0013-0818
ISSN-L gjer det enklare å søkje, finne og levere for tenester som OpenURL, bibliotekkatalogar og kunnskapsbasar.
Trykte:
ISSN skal trykkjast på ein godt synleg stad i kvart hefte, gjerne på framsida av omslaget. Baksida av omslaget eller kolofonen er også gode plasseringar.
Dersom publikasjon brukar både ISBN og ISSN, t.d. eit bind i ein bokserie, skal båe nummera trykkjast på same stad, kvar med sitt prefiks, slik:
ISBN 0-12-029307-2
ISSN 0065-2989
I dette tilfellet gjeld ISBN berre bind 7 av Advances in Nuclear Science and Technology, medan ISSN står for heile serien.
Elektroniske (tidsskrift, nettsider, bloggar, wikiar, databasar osv.):
På tydeleg plass på nettsida eller på hovudmenyen.
Fysiske medium (CD-ROM, DVD, mikrofilmkort, osv.):
På alle etikettar som er festa permanent på publikasjonen. Dersom dette ikkje er mogleg, skal ein setje ISSN på eska eller emballasjen.
GTIN er eit ope, internasjonalt system som er utvikla for identifisering og handtering av varer. GTIN blir trykt som ein strekkode på kvart produkt.
For periodikum blir systemet brukt til strekkodemerking av pris, varebehaldning osv. Dersom publikasjonen er tildelt eit ISSN, kan nummeret omskapast til ein grafisk strekkode. Strekkodesymbolet som skal nyttast, heiter EAN-13. Trykkjeria tek seg som regel av strekkodemerkinga for utgjevarane.
ISSN Noreg lagar ikkje strekkodar, men har inngått avtale med GS1 Norway, som kan lage strekkodar til kundar som har fått ISSN, men som ikkje kan lage strekkodar sjølve (sjå strekkodeverkstaden).
Strekkodar er konstruerte slik:
977 er eit prefiks for tidsskrift som har fått tildelt ISSN. Vidare følgjer ISSN utan kontrollsiffer, og til slutt kjem kontrollsiffer som er rekna ut etter GTIN-spesifikasjonar. Meir informasjon om strekkodar finner du her.
Oppbygging av GTIN
GTIN består av to delar:
- GTIN-koden er ein sifferkode på 13 teikn.
- GTIN-symbolet er eit maskinleseleg streksymbol.
Eit ISSN blir gjort om til GTIN slik:
13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
9 7 7 X1 . . . . . X7 Q1 Q2 K
977 = Eige prefiks for tidsskrift som har ISSN.
X1–X7 = ISSN (utan kontrollsiffer).
Q1–Q2 = Blir brukt når tittelen åleine ikkje kan definere tidsskriftet på ein tydeleg måte, t.d. ved ei spesial- eller sesongutgåve.
K = Kontrollsiffer som blir rekna ut etter EAN sine spesifikasjonar.
Plassering av GTIN
GTIN skal plasserast i nedre kant av omslaget inn mot ryggen på tidsskriftet. Utgjevaren kan sjølv bestemme om symbolet skal plasserast på framsida eller baksida. Symbolet bør plasserast med strekane vertikalt og ISSN i leseleg form over symbolet. Ei alternativ løysing er å plassere symbolet loddrett.
Trykking av GTIN
Når tidsskriftet er tildelt eit ISSN, er det trykkjeriet som ordnar med filmmaster for GTIN-koden.